اگر یکی از طرفداران نگهداری گل و گیاه در خانه هستید، ممکن است این سوال برای شما پیش بیاد که “آیا این امکان وجود دارد که یک درخت پیر را در خانه نگهداری کرد؟” باید بگوییم که پاسخ شما مثبت است. درختان و یا بهتر بگوییم درختچه های بونسایی به گیاهان پیری گفته می شود که می تواند آن را در گلدان به راحتی پرورش داد. در واقع بونسای یک گونه خاص نیست بلکه یک سبک پرورش گیاهان و درختان است. پروش بونسای یک هنر در علم پرورش گیاهان شناخته می شود که در آن درختان را با انجام هرس و روش های مختلف به شکل یک درخت کوچک در گلدان در می آورند. حال که با بونسای آشنا شدید قرار است در این مقاله با روش نگهداری بونسای فیکوس جنسینگ آشنا شویم.
معرفی بونسای فیکوس جنسینگ
یکی از معروف ترین بونسای های موجود، بونسای فیکوس جنسینگ است. این نوع بونسایی که با نام فیکوس میکروکارپا نیز شناخته می شود به دلیل رشد سریع و روش نگهداری آسان یکی از گونه های محبوب درختچه های بونسای است. نام انگلیسی این گیاه “Ficus Ginseng bonsai” و نام علمی آن “Ficus microcarpa” است. این بونسای بومی آسیای شرقی و جنوب شرقی از جمله چین، تایوان و مالزی است. برگ های بونسای جنسینگ، کوچک، براق و بیضی شکل هستند. این گیاه به دلیل نگهداری آسان، دوام و انعطاف پذیری بالای خود نسبت به محیط، بسیار محبوب و شناخته شده است. این گیاه می تواند طیف گسترده ای از شرایط رشد از جمله نور کم و هوای خشک را تحمل کند یعنی روش نگهداری بونسای جنسینگ بسیار راحت . یکی از جذابیت های این درختچه ریشه های بیرون از خاک یا همان ریشه های هوایی آن است که به کمک روش های ویژه هرس کردن می توان به آن شکل داد. یکی از نکاتی که باید برای نگهداری این نوع بونسای مد نظر داشته باشید هرس کردن آن است. برای داشتن یک بونسای جنسینگ زیبا باید مدام دست به قیچی باشید و ساقه، برگ و ریشه های آن را کوتاه کرده و شکل دهی کنید. این بونسای دارای رشد سریعتر و بهتر نسبت به انواع بونسای است. پس اگر می خواهید یک درختچه شیک و زیبا را در خانه داشته باشید خرید بونسای فیکوس جنسینگ را به شما توصیه می کنیم.
گل و میوه بونسای فیکوس جنسینگ
فیکوس در زبان لاتین مخفف کلمه انجیر است. بونسای جنسینگ به ندرت گل می دهد. اگر خوش شانس باشید و به خوبی از این گیاه مراقبت کنید شاید بتوانید شاهد گلدهی و میوه های کوچک انجیری آن باشید. میوه های این گل حداکثر به اندازه یک سانتی متر است که در ابتدا به رنگ سبز و قرمز و سپس به رنگ تیره و سیاه متمایل می شود.
نماد بونسای جنسینگ
در فرهنگ سنتی چین، جینسینگ نماد سلامتی، طول عمر و سرزندگی در نظر گرفته می شود و اغلب آن را در طب سنتی استفاده می کنند؛ زیرا اعتقاد آنان بر این است که فواید زیادی برای سلامتی دارد. در نتیجه بونسای جینسینگ فیکوس نیز نمادی از سلامتی، طول عمر و شکوفایی نیز محسوب می شود.
در علم فنگ شویی اعتقاد بر این است که بونسای جینسینگ انرژی مثبت و خوش شانسی را به خانه یا محل کار می آورد. در این علم این گلدان را اغلب باید در مناطقی از خانه که مرتبط با سلامتی و ثروت است مانند اتاق نشیمن یا دفتر و اتاق کار قرار بگیرد.
سمی بودن بونسای جنسینگ
گیاهی که معمولا به عنوان بونسای استفاده می شود سمی نیست اما مصرف و خوردن بیش از اندازه آن می تواند مشکلات خفیف گوارشی با خود به همراه داشته باشد. نکته ای که باید بدانید این است که جنسینگی که از ریشه آن به عنوان دارو و خوراکی استفاده می شود با جنسینگی که به شکل بونسای پرورش داده می شود متفاوت است.
روش نگهداری از بونسای جنسینگ فیکوس در خانه
هرچند که روش نگهداری بونسای جنسینگ آسان است اما همانند دیگر گیاهان آپارتمانی باید نکاتی در هنگام نگهداری آن رعایت شود تا یک بونسای شیک، سالم و زیبا داشته باشید. در ادامه به این نکات می پردازیم.
آبیاری
در روش نگهداری بونسای جنسینگ باید خاک را مرطوب نگهدارید اما نباید غرقاب شود. لازم است قبل از آبیاری مجدد اجازه دهید خاک آن کمی خشک شود. در آبیاری بونسای جنسینگ حتما گلدان را کامل آبیاری کنید به صورتی که خروج آب از زیر گلدان را کاملا مشاهده کنید. برای اینکه بدانید چه موقع آن را آبیاری کنید بهتر است از قاعده بند انگشت استفاده کنید؛ بدین صورت که یک بند انگشت را در خاک فرو کنید اگر خشک بود می توانید آبیاری را انجام دهید. به طور کلی سه-چهار روز تا ده روز یک بار، بسته به خشکی هوا، می تواند زمان مناسبی برای آبیاری بونسای جنسینگ باشد. اجازه ندهید آب در اطراف ریشه جمع شود. بهتر است قبل از اینکه آن را مجدد بر روی زیر گلدانی بگذارید اجازه دهید کامل آب از زیر گلدان خارج شود تا از هرگونه احتمال پوسیدگی ریشه جلوگیری شود. بهتر است از ریختن آب بر روی ریشه های هوایی و تنه گیاه جدا خودداری کنید.
نور
بونسای جنسینگ نور روشن و غیر مستقیم را ترجیح می دهد. گیاه را نزدیک پنجره با نور فیلتر شده و یا زیر نورهای مصنوعی قرار دهید. در روش نگهداری بونسای جنسینگ بهتر است گلدان را مستقیما زیر آفتاب و نور خورشید قرار ندهید زیرا که برگ های آن ممکن است بسوزد و تنه آن چروکیده شود. هرچند که این گیاه می تواند نور کم را تحمل کند اما قطعا از رشد آن می کاهد و در صورت نرسیدن نور کافی به مدت طولانی برگ های آن دچار ریزش خواهد شد.
رطوبت
بونسای یک گیاه رطوبت دوست است. محیط و هوای مرطوب می تواند در رشد بونسای بسیار نقش موثری داشته باشد. بهتر است برگ ها و شاخه ها را به طور منظم مه پاشی کنید و یا می توانید از جزیره برای ایجاد یک محیط مرطوب استفاده کنید. برای این کار گلدان را بر روی یک سینی سنگ ریزه با آب قرار دهید تا رطوبت اطراف گیاه افزایش یابد. فقط به یاد داشته باشید ارتفاع آب سنگ ریزه ها به حدی باشد که با زیر گلدان در تماس نباشد.
خاک
یک خاک با زهکشی خوب می تواند مناسب طریقه نگهداری بونسای جنسینگ باشد. برای بهترین نتیجه، از مخلوطی از پیت ماس، ماسه و پرلیت یا ورمیکولیت استفاده کنید.
کوددهی
کود نقش مهمی در روش نگهداری بونسای جنسینگ دارد. در طول فصل رشد (بهار و تابستان) هر دو هفته یکبار گیاه را با یک کود متعادل و محلول در آب تغذیه کنید. به یاد داشته باشید که نباید این گیاه را در فصل خواب و زمستان کود بدهید زیرا نتیجه زیادی در رشد آن حاصل نخواهد کرد.
هرس و شکل دهی بونسای
یکی از نکات مهمی که در روش نگهداری بونسای جنسینگ حتما باید رعایت شود هرس آن است. زیرا که پرورش بونسای ها در واقع بر اساس هرس منظم و شکلی دهی آن صورت می پذیرد. برای شکل دادن به شاخه ها باید از سیم و مفتول استفاده کنید، اما مراقب باشید که پوست و بدنه آن آسیب نرسد.
تعویض گلدان
در روش نگهداری بونسای جنسینگ بهتر است گلدان را هر دو یا سه سال یا زمانی که ریشه ها از سوراخ های زهکشی خارج شده اند، تعویض کنید. از گلدانی استفاده کنید که کمی بزرگ تر از گلدان قبلی باشد. به یاد داشته باشید که حتما در هنگام تعویض گلدان ریشه ها را هرس کنید.
روش تکثیر بونسای فیکوس جنسینگ
در اینجا دو روش وجود دارد که می توانید گلدان گل بونسای جنسینگ را تکثیر کنید: روش تکثیر از طریق قلمه و روش تکثیر از طریق ریشه هوایی.
روش تکثیر بونسای جنسینگ از طریق قلمه زدن
در ابتدا ساقه سالمی را انتخاب کنید که حداقل 14 سانتی متر طول به همراه چندین برگ داشته باشد. ساقه را با زاویه 45 درجه درست در زیر یک گره(نقطه ای که برگ های رشد می کنند) ببرید. برگ های پایینی را از ساقه جدا کنید و فقط چند برگ در قسمت بالایی بگذارید. انتهای ساقه را به هورمون ریشه زایی آغشته کنید. سپس آن را در گلدان با خاکی سبک با زهکشی خوب بکارید. روی گلدان را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید تا با ایجاد یک محیط گل خانه ای به رشد بیشتر آن کمک کنید. خاک مرطوب، مکانی گرم و روشن (بدور از نور مستقیم خورشید) شرایطی است که قلمه بونسای جنسینگ به آن نیاز دارد. در عرض چند هفته که ریشه ها رشد کردند پلاستیک را بردارید و از آن مطابق با آنچه در بالا گفته شد مراقبت کنید تا گیاه شما بالغ شود.
تکثیر به روش ریشه هوایی
یک ساقه سالم را انتخاب کرده و یک نقطه که در وسط ساقه قرار دارد را انتخاب کنید. یک برش کم عمق ایجاد کنید، به حدی که لایه کامبیوم( لایه سبز درست زیر پوست) نمایان شود. می توانید پوست این ناحیه را کمی جدا کنید. سپس در محل برش خورده هورمون ریشه زایی بریزید و اطراف آن را با خزه های اسفاگنوم مرطوب بپوشانید و در نهایت کل این قسمت را با پلاستیک و نخ کامل ببندید. بعد از چند هفته که ریشه ها را مشاهده کردید می توانید ساقه را درست در زیر ریشه ها ببرید و آن را در خاکی با زهکشی خوب بکارید و مانند یک بونسای از آن مراقبت کنید.
نکته مهمی که باید در تکثیر بونسای جنسینگ بدانید این است که کار شما بعد از تکثیر و ایجاد یک گیاه جدید آغاز می شود زیرا برای تبدیل شدن آن به یک بونسای باید آن را به مدت طولانی هرس و شکل دهی کنید تا تبدیل به یک بونسای زیبا شود. پس علاوه بر اینکه باید به نحوه نگهداری بونسای جنسینگ توجه کنید، هرس کردن آن را نیز باید در لیست روش نگهداری از بونسای جنسینگ قرار دهید.
آفات و بیماری های بونسای جنسینگ فیکوس
مانند هر گیاه دیگری بونسای جنسینگ نیز می تواند در برابر انواع آفات و بیماری ها آسیب پذیر باشد. با بررسی منظم بونسای جینسینگ خود برای علائم آفات و بیماری ها، می توانید هر مشکلی را زود تشخیص داده و اقدامات لازم را برای جلوگیری از گسترش آنها انجام دهید. در اینجا برخی از رایج ترین مواردی که باید مراقب آنها باشید آورده شده است:
شپشک آرد آلود
این حشرات کوچک سفید دوست دارند در سطح زیرین برگها و نزدیک پایه گیاه جمع شوند و میتوانند باعث زردی و ریزش برگها شوند. آنها را می توان با صابون حشره کش یا روغن چریش کنترل کرد.
حشره فلس دار
این حشرات می توانند به صورت برآمدگی های کوچک و برجسته روی ساقه و برگ های گیاه ظاهر شوند. آنها می توانند باعث زردی، ریزش برگ و توقف رشد شوند. برای کنترل آن ها می توانید با یک موچین آن ها را از گیاه جدا کرده و دور بیندازید. اگر میزان حمله به گیاه شما کم باشد می توانید از طریق پنبه آغشته به الکل آن را پاک کنید. روش دیگر برای از بین بردن این آفات استفاده از حشره کش مخصوص گیاهان و یا محلول آب و مایع ظرف شویی است. شما می توانید این مواد را به طور منظم روی آفات اسپری کرده و با یک دستمان آن را پاک کنید تا بعد از یک ماه شاهد از بین رفتن آن ها باشید. در نهایت اگر گیاه شما به شدت آلوده شده است، بهتر است آن را هرس کنید. اما یک درمان مهم دیگر برای از بین بردن حشره های فلس دار، روغن باغبانی یا چریش است.
کنه های عنکبوتی
این کنههای ریز میتوانند تارهای ظریفی روی گیاه ایجاد کنند و باعث زرد شدن و توقف رشد گیاه شما شوند. آن ها را می توان با صابون حشره کش یا روغن چریش کنترل کرد.
پوسیدگی ریشه
آبیاری بیش از حد یا زهکشی ضعیف می تواند باعث پوسیدگی ریشه ها شود. یکی از عوامل زرد شدن و ریزش برگ های بونسای جنسینگ همین آبیاری زیاد است. برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه، از زهکشی خوب خاک اطمینان حاصل کنید و گیاه را بیش از حد آبیاری نکنید.
لکه های قهوه ای بر روی برگ ها
بیماری های قارچی می تواند باعث ایجاد لکه های قهوه ای یا سیاه روی برگ ها شود. این بیماری نیز یکی از دلایل ریزش برگ ها است. با اجتناب از غرقاب کردن و حفظ گردش هوای خوب در اطراف گیاه می توان از این نوع قارچ ها جلوگیری کرد.
سفیدک پودری
این بیماری قارچی می تواند یک پوشش سفید و پودری روی برگ ها و ساقه ها ایجاد کند و باعث توقف رشد گیاه جنسینگ شما شود. با حفظ گردش هوای خوب در اطراف گیاه و آبیاری نکردن بیش از اندازه، می توان از این نوع آفت نیز جلوگیری کرد.
از این که تا انتهای مقاله با ما همراه بوده اید بسیار خوشحالیم. در این مقاله سعی کردیم تا بهترین روش نگهداری بونسای جنسینگ فیکوس را به شما آموزش دهیم. این گلدان ها که در واقع گیاهانی سالخورده هستند، در هر مکانی قرار بگیرد آن مکان را زیبا و دل انگیز خواهد کرد. بونسای جنسینگ به دلیل نگهداری و رشد آسانی که دارد می تواند یک گزینه عالی برای مبتدیان و همه گیاه دوستان باشد.